Page 115 - 6-8
P. 115
Amasya Tarihi Cilt: 9
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hızır Paşa-Gonca Beyzâde
Hızır Bey-Muzaffer Beyzâde Amasyalıdır. Amasya vâlîsi Şehzâde Sultân Mustafa gözdelerinden Keyvân Ağazâde
Amasyalıdır. Ümerâdan Hamza Bey bin Muzaffer Bey’in mahdûmudur. Fâtih Sultân Gonca Keyvân Bey bin Mustafa Bey bin Rüstem Bey bin Keyvân Ağa’nın mahdûmudur. Sultân
Mehmed Hân devrinde ümerâdan olup birâderi Mehmed Çelebi ile beraber Üçler Mahallesi’nde Murâd-ı Sâlis’in Amasya valiliği esnâsında hüsn-i cemâline binâen Enderûn-ı Hümâyûn’a
bir zâviye yaptırdı. 890’da vakfiyesini tanzîm edib sonra vefât etdi. gönderdi.
Orada tefeyyüz ederek Sultân Murâd-ı Sâlis’in cülûsunda temâyüz edib 988’de rikâbdâr-
Hızır Çelebi-Şehzâde Sultân ı şehriyârî oldu. Pâdişâhın kendisine teveccühü Sadr-ı a’zam Koca Sinan Paşa’yı [368] harekete
Amasya Vâlîsi Şehzâde Sultân Ahmed bin Sultân Bâyezîd Hân-ı Sânî’nin şehzâdesidir. getirdiğinden 990 senesi evâilinde Van beylerbeyi olarak taşraya gönderildi.
Amasya’da doğdu. Henüz on beş yaşında bir genç iken 918’de Sultân Selîm Hân’ın emriyle Ba’dehû Konya vâlîsi olup İstanbul’a takarrüb etdi. 997’de Sinan Paşa sânîyen sadrâzam
boğuldu. Amasya’da Torumtay Türbesi’nde medfûn olduğu zann olunur. Vâlidesi 927’de oldukda Konya’dan azl edib açıkda bırakdı. 999’da Sinan Paşa sadâretden azl edildiğinden
Enderûn’da mukîme görüldü. 1000’de Tımışvar beylerbeyi olup uzaklara atıldı. Burada bir müddet kaldı.
1004’de Belgrad muhâfızı olup, 1006 senesi şevvâlinde vezâretle Mısır vâlîsi oldu.
Hızır Çelebi-Mevlânâ Hayreddîn Çünkü Sadr-ı a’zam İbrâhim Paşa ile Enderûnda refâkat ve aralarında muhabbet vardı. 1008’de
Amasyalıdır. İdris Çelebi bin Ebû Bekir Çelebi mahdûmudur. Amasya fuzalâsından Mısır’dan gelip kubbe-nîşîn olarak vüzerâ arasında temâyüz etdi.
ikmâl-i tahsîl edib ders-i âm ve müderris-i benâm oldu. Ba’dehû Amasya vâlîsi Sultân 1010 senesi rebîülevvelinde sadrâzam olan Yemişci Arnavut Hasan Paşa’nın
Ahmed’in şehzâdelerine [365] muallim olarak büyük riâyetler görürdü. istirkâbından dolayı 1011’de Tuna muhâfızı olarak İstanbul’dan uzaklaştırıldı. 1013’de Halîl
Ancak Şehzâde Sultân Ahmed’in cülûs gâilesine girdiği günden itibâren halecânlar Paşa’nın metrûkesi olan Fatıma Sultân binti Sultân Murâd-ı Sâlis kendisine tezvîc edilerek
geçirmekde iken 918’de Sultân Ahmed’in katlî ve muallim olduğu şehzâdelerin şehâdeti davet edilib vusûlünde sânîyen kubbe-nîşîn oldu. [369]
üzerine zehre-çâk olarak vefât etdi. Fâzıl, edîb, halûk bir zât idi. Mahdûmları İdris, Lütfullah 1014 senesi şâbânının on beşinde Sofu Sinan Paşa yerine kâ’im-makâm-ı sadâret olup üç
Efendilerdir. mâh sonra Budin vâlîsi ve 1015 senesi evâilinde sânîyen Tuna muhâfızı oldu. Zevcesi Fatıma
Sultân’ın Sultân Ahmed’e ricâsı üzerine 1016’da Üsküdâr muhâfızı olup geldi.
Hızır Çelebi-Seydî Alizâde İki yıl kadar Üsküdâr’da Fatıma Sultân’ın sarayında ikâmet ederek 1018 senesi
Amasyalıdır. Mevâlîden Hâbil-zade Seydi Ali Çelebi bin el-Hâc İlyas Çelebi bin Receb zilhiccesinde dâr-ı bekâya rihlet etdi. Meşâhîr-i vüzerâdan âkil, reşîd, muktedir bir zât idi.
Çelebi bin Hasan Çelebi bin Hâbil Bey’in mahdûmudur. Amasya ulemâsından tahsîl-i ulûm Mahdûmu İbrâhim Paşa ve kerîmesi Fatıma Sultân’dan doğan Ayşe Sultân olup dâmâdı sadr-ı
54
edib ders-i âm ve Yörgüç Paşa Medresesi müderrisi oldu. esbak Bosnalı Hüsrev Paşa’dır.
Ba’dehû silk-i kudâta girib hayli bilâd-ı mühimmeye kâdı olarak 938’de vefât etdi. Amasya’nın Şâmîce Mahallesi’nde âlî bir zâviye yaptırıb ba’zı kura ve mezârii bu
Meşâhîr-i kudâtdan olup mahdûmları Ali, İskender Çelebilerdir. Birâderleri Şârih-i Şir’a Yakûb tekkenin mesâlihine vakf etdi. Tekkenin önünde bir de çeşme yaptırıb Kara Kaya’da kâin
Çelebi ile Amasya’da Dârülhadîs’i olan Osmân Çelebidir. menba’dan suyunu getirtti. Bu zaviyeden pek çok kibâr-ı ümmet icrâ-yı meşîhat etdi. El-yevm
çeşmesi bakî ise de zâviyesi hâneye münkalib olmuşdur. Ba’zı meşâyıhı bulunub yazıldı. [370]
Hızır Paşa-Yörgüç Paşazâde
[366] Amasyalıdır. Mîrlivâ Yörgüç Paşazâde Mehmed Bey bin Mustafa Bey’in Hızır Efendi-Cumazâde
mahdûmudur. Pederi Amasya Beyi iken 940’da Eşkiyâ-yı Celâliyye’nin hücûmuyla şehîd Amasyalıdır. Kudâtdan Ahmed Efendi bin Cuma Efendi’nin mahdûmudur. Amasya’da
olduğundan Enderûn-ı Hümâyûn’a alındı. Orada tefeyyüz ederek seferli kethüdâsı iken 953’de tahsîl-i ulûm ederek İstanbul’a gidip İvaz Efendi dâru’l-ifadesine mülâzemet etdi. Müşârün-
mîrahûr-ı şehriyârî oldu. ileyhin Anadolu sadâretinden mülâzım ve Amasya’da ders-i âm oldu.
956’da Sadr-ı a’zam Rüstem Paşa’nın desîsesiyle Köstendil Sancağı Beyi olarak taşra 1020’de Tekirdağı’nda Rüstem Paşa, 1025 ramazânında Beşiktaş’da Sinan Paşa,
gönderildi. 960 şevvâlinde sadr-ı müşârün-ileyhin azli ve 961’de İran harbinde gösterdiği zilhiccesinde Bursa’da Emîr Sultân medreselerine müderris olup 1029 senesi saferinde
yararlık üzerine 962’de Şam beylerbeyi oldu. Malkaralı Ahmed Efendi yerine Amasya Müftüsü ve Sultâniyye müderrisi olup geldi.
Bu esnâda Rüstem Paşa sânîyen sadrâzam oldukda 963’de Şâm’dan azl edilib sancâklara 1032 senesi zilhiccesinde Konya mollası olup 1034 senesi recebinde ma’zûlen
gönderildi. 968’de Rüstem Paşa’nın mağzûben vefâtı üzerine Bağdad beylerbeyi olarak ikbâle Amasya’ya geldi. 1035 senesi zilhiccesinde vefât etdi. Âlim, sâlih, sâfî derûn, sâhib-i azm ü
erdi. Ba’dehû azl edilib 971’de Silistre vâlîsi oldu. 975’de azl ve tekâüd edilib sonra vefât etdi. sükûn bir zât idi.
Devşirmelerin hased ve rekâbeti yüzünden terakkî edemedi. Mahdûmları Mehmed, Mustafa
Beyler Amasya’da ikâmet etmişlerdi. [367] Hızır Efendi-Molla Bahşîzâde
Kuyûd-ı vakfiyeden anlaşıldığı üzere Amasya fuzalâsından Fâzıl Yahya Efendi bin
Hızır Bâlî Çelebi-Keçizâde el-Hâc İbrâhim Kemâleddîn Efendi bin Mevlânâ Bahşî Halîfe’nin mahdûmudur. Hıfz-ı Kur’ân
Ziyarelidir. Oranın eşrâfından el-Hâc Ali Çelebi oğludur. Pederinin vefâtında Keçizâde etdikden sonra pederinden tahsîl-i ulûm edib ceddînin mescidi imâmı ve pederinin irtihâlinde
Câmii vakfına mütevellî ve bir kaç yıl da Amasya şehir emîni olup 1011’de eşkıyâ hücûmunda vakfının mütevellîsi olduğu hâlde 1026 senesi rebîülâhirinde vefât etdi. Ulemâ ve sulehâdan
vefât etdi. Mahdûmu el-Hâc İsa Çelebi ve bunun mahdûmu el-Hâc Mehmed Çelebi’dir. Diğer
Mirza Beyzâde Hızır Bâlî Çelebi bin el-Hâc Mustafa Bey de Hakala eşrâfından olup peder ve
ceddînin evkâfına mütevellî olduğu hâlde 1016 sâlinden sonra vefât etdi.
54 Şu malûmât Hüsrev Paşa’nın vakfiyesinden alındı. Bunun için Hüsrev Paşa Amasya’ya ve ricâline karşı büyük
bir alâka göstermişdi.
104 105
114
