Page 24 - My FlipBook

4

siyasetini Halefi Tuthaliyet (MÖ 1950-1915) ile oğulları Pasarna ve Pavehtalma da başarı ile

takip etmiştir. Ardından ünlü krallar Labarnaş (MÖ 1865-1840) ve 1.Hattuşil (MÖ 1840-1815)
hâkimiyeti devralmıştır. I.Murşil zamanına gelindiğinde ise Anadolu birliği kurulmuştur. I.

Murşil’in I.ve IV. halefleri zamanında Anadolu’da birçok isyan olmuştur. Ancak bu isyanlar
Telepuniş (MÖ 1960-1665) zamanında bastırılmıştır. Hitit Krallarının en büyüklerinden biri

olan Şuppulilima zamanında Boğazköy (Hattuşaş) merkez edinilmiş, Hitit müttefik
devletlerinden Amasit hükümetinin merkezi Amasya olmuştur. Hitit hükümdarlarından Karsan

Han zamanında ise Amasya Kalesi inşa edilmiştir. Hititlerin kurmuş oldukları büyük uygarlık

son hükümdar V.Tuthili devrinden kısa bir süre sonra son bulmuştur. Boğazköy hâkimiyeti de
bundan sonra kaybedilmiştir. Bu devlet Anadolu’ya akın halinde gelen Frigyalılar tarafından

yıkılmıştır. Frigler Anadolu’ya yerleşerek Batı ve Orta Anadolu’da büyük devlet kurdular.
9
Genellikle Hititlerin yaşamış oldukları yerde hüküm sürmüşlerdir. Kral Midas döneminde
10
(MÖ 725-695\675) sınırlarını genişletmiş ve bunun sonucunda Amasya yöresi de Frigler’in
egemenlik sahası içinde kalmıştır. Frigler, MÖ 676 yılında Kafkaslar üzerinden gelen

Kimmerler’in şiddetli saldırıları karşısında dayanamayarak kısa sürede güçlerini kaybetmiş ve

11
yıkılma sürecine girmişlerdir. Friglerden sonra Amasya 50 yıl kadar Kimmerlerin idaresine
geçmiştir. (MÖ 700) Batıdan Lidlerin doğudan Medlerin saldırıları neticesinde Kimmerler,

Amasya yörelerinden kuzeye Kastamonu civarına çekilmişler ve bu topraklarda da uzun uzun

tutunamayıp bir kısmı geldikleri istikamete dönmüş, bir kısmı da güneye doğru inerek Suriye
ve Mısır ilçelerinde yayılıp dağılmışlardır. Daha sonra Anadolu’daki iki büyük güç olan Lidya
12
ve Med Devletleri arasında beş yıl boyunca süren savaşın son bulması üzerine MÖ 585 yılında
her iki güç arasında Kızılırmak sınır olarak kabul edilmiş ve bunun üzerine Amasya, Pers

egemenliğine kadar Medler’in sınırları içerisinde kalmıştır. Med egemenliği de çok uzun
sürmemiştir. Amasya’ya bir süre Lidyalılar hâkim olmuşlar, MÖ 585’de Pers-Lidya savaşı
13
sonunda yapılan anlaşmayla Lidyalılar Amasya’yı Pers egemenliğine terk etmişlerdir. Pers

İmparatorluğu’nda yeni fethedilen yerler, satraplığa ayrılır, her satraplığın başında bir ”satrap”
adını taşıyan vali atanırdı. Perslerin Afrika ve Asya kıtalarındaki toprakları 20 satraplığa

bölünmüş, Amasya 19. Satraplığın merkezi olmuştur. 14 331 yılında Büyük İskender’in

9 Amasya İl Yıllığı (Amasya: Amasya Valiliği, 1973), 19.
10 Hüseyin, Tarih İçinde Amasya, 10.
11 Bayram, Amasya İl Yıllığı, 153.
12 Amasya İl Yıllığı, 19.
13 Bayram, Amasya İl Yıllığı, 153.
14 Amasya İl Yıllığı, 19.