Page 38 - My FlipBook

18

mihrapları alçı malzemeyle yapılmıştır. Ayrıca Ankara Arslanhane Camii mihrabında mozaik

çini yanında alçı malzeme ve süslemeler de görülmektedir. Sakahane Mescidi mihrabı alçı
kaplamaları alçak kabartma tekniğiyle süslenmiştir. Mihrabın dikdörtgen çerçevesi geometrik

geçmeli bir bordürle oluşturulmuş, dikdörtgen planlı niş dört sıra mukarnaslı kavsarayla
nihayetlendirilmiştir. Diğer Konya Sahip Ata Hankâhında bulunan alçı mihrap ise, iki bordürle

çerçevelenmiş dört kenarlı mihrap hücresi, yarım kubbe biçiminde sonlanmıştır. Hücrenin
uçları sivriltilmiş, her bir yüzeyi üst ortada birleşerek kavsarayı meydana getirmiştir.
78
12.yy’dan beri Doğu ve Orta Anadolu’da başlayan bir yandan bölgesel, öte yandan Selçuklu

gelenekleri birikimleri ile ortaya çıkan sinkretik sanat üretimi, Erken Osmanlı döneminde sanat
ve mimari imgelerin temelini oluşturmaktadır.
79

Anadolu Beylikler Devri mimarisi ve sanatında büyük ölçüde Selçuklu gelenekleri devam
ettirilerek, yeni üslüp ve anlayışların denendiği dönem olmuştur. Beylikler devri sanatı adeta

Selçuklu ile Klasik Osmanlı Sanatı arasında bir geçiş dönemini temsil etmektedir. Bu dönemde
cami, mescid ve türbelerde görülen mihraplar birtakım değişiklikleri de yansıtmaları açısından

önem taşımaktadırlar. Buna rağmen Anadolu Selçuklu mihraplarının devamı olduklarını
malzeme ve elemanların düzeni ortaya koymaktadır. Ancak alçı ve mermer mihraplarının

artması malzemedeki farklılığı göstermektedir. XIV. ve XV. yüzyıl Anadolu Beylikler devri

mihraplarının asıl önemi, Erken Osmanlı veya Osmanlı Beyliği mihrapları ile çağdaş
olmalarından kaynaklanmaktadır. Orta ve Batı Anadolu Beylikleri’nde ise malzemenin yanı
80
sıra üslûp açısından da bir farklılık vardır. Bu dönemde çini mozaik mihrap örneği olarak
Beyşehir Eşrefoğlu Camii mihrabı sayılabilir. Sungur Ağa Camii’nin kesme taş mihrabında ise

değişik profilli silmeler dizisinden oluşan bordür, mihrap çerçevesinin üst kısmında bir tepelik

meydana getirmiştir. Menteşeoğulları’na ait Balat İlyas Bey Camii mihrabı (XV. yüzyıl)
bütünüyle mermerdendir. Aydınoğulları devrinde Birgi Ulu Camii’nin mozaik çini mihrabı

(XIV. yüzyılın ilk yarısı) Selçuklu geleneğinin izindedir. Kemah Halil Bey Camii ve Kasaba
Köyü Mahmud Bey Camii alçı mihrapları Candaroğulları devrinden orjinal haliyle günümüze

ulaşan eserlerdendir. Karamanoğulları eserlerinden Ermenek Ulu Camii’nde (XIV. yüzyıl bası)

çini ve alçı malzeme ile özgün bir tasarım yapılmış, mukarnaslı kavsaranın en alt sırasında üç
küçük pencereye yer verilmiştir. Karaman Ulu Camii’nin Selçuklu geleneğini sürdüren mihrabı

da alçı ve mozaik süslemenin birleştiği başka önemli bir örnektir. Anadolu mihrapları içerisinde

78 Bakırer, XIII. ve XIV. Yüzyıllarda Anadolu Mihrapları, 34.
79 Doğan Kuban, Osmanlı Mimarisi (İstanbul: YEM Yayınları, 2007), 58.
80 Top, Erken Dönem Osmanlı Mihrapları (XIV-XV. yüzyıl), 27.