Page 30 - My FlipBook

10

XVI. yüzyıl ortalarından itibaren şehir bu özelliğini kaybetmiştir. Amasya, XVI. yüzyılın II.

yarısından sonra, başlayan Celalî ayaklanmaları sebebiyle XVII. yüzyılın başına kadar süren
karışıklıklardan en çok etkilenen şehirlerden biri olmuştur. İsyancıların elinde 6 yıl kalan kent,
45
Kuyucu Murad Paşa tarafından 1608 yılında tekrar Osmanlı hâkimiyetine kavuşturulmuştur.
46
Amasya, XVIII. yüzyılda ortaya çıkan derebeyi ailelerinden önce Canikli sonra da

Çapanoğulları sülaleleri etkisine girmiştir. Bundan sonra şehrin tarihindeki en önemli hadise
Milli Mücadele yıllarında meydana gelmiştir. Mustafa Kemal, memleketin işgaline karşı

direnişi ve teşkilatlanmayı gerçekleştirmek için burada çalışmalara başlamıştır. Bunun sonucu

olarak 21-22 Haziran 1919 tarihinde Milli Mücadele'nin ilk programını tespit eden Amasya
Tamimi yayımlanmıştır. Amasya şehri Cumhuriyetin ilanından sonra 20 Nisan 1924'te de il

olmuştur.
47

1.2. AMASYA COĞRAFYASI
Amasya ili Karadeniz’in orta bölümünde 400 m. rakıma ve 5452 km. kare alana sahiptir.

48
Amasya’nın toprakları Türkiyenin %7’lik bir bölümünü kapsamaktadır. Canik Dağlarının
güneyinde (40.15-41.05) kuzey enlemleri ile (35.00-36.30) doğu boylamları arasında yer

almaktadır. Şehrin kuzeyinde Samsun, doğusunda Tokat, güneyinde Yozgat ve batısında ise
49
Çorum illeri ve sınırları bulunmaktadır. Amasya yer yer engebeli, yer yer de geniş ovalık alanlar
üzerine kurulmuştur. Yeşilırmak geçtiği vadilerde geniş boğazlar oluşturmuş böylece dağ

sıralarının iki ayrı grupta toplanmasına neden olmuştur. Amasya İlinin topraklarının %54’lük

kısmını dağlık alanlar oluşturmaktadır. Geri kalan %23,9’unu platolar,%19,6’sını ovalar,
%2,5’ini de yaylalar meydana getirmektedir.
50
Yeşilırmak güneyde Çekerek ile birleşerek Kırklar Dağı’nın güney etekleri ile Sakarat

Dağlarının uzantıları olan Ferhat Kayası, Zincirli Kaya ve Lokman Dağı’nın kuzey etekleri

arasında kıvrılarak Amasya’nın yer aldığı derin vadiyi oluşturmaktadır. Ardından kentin
doğusundan gelen Tersakan suyu’nu alarak Canik Sıradağları arasındaki vadiden geçip

Karadeniz’e ulaşmaktadır. Amasya şehrinin ortasından geçen Yesilırmak ortalama 50 m.
genişlikte ve denizden yüksekliği kent içinde yaklaşık 390 m.’dir. 879 m. yükseklikteki Kırklar

45 Susoy, Milli Mücadele Yıllarında Amasya, 43.
46 Kuzucular, Amasya Kentinin Fiziksel Yapısının Tarihsel Gelişimi, 53..
47 Susoy, Milli Mücadele Yıllarında Amasya, 4.
48 Aydoğan, XX. Yüzyıl Amasya Tarihi ve İnanç Coğrafyası, 28.
49 Kuzucular, Amasya Kentinin Fiziksel Yapısının Tarihsel Gelişimi, 7.
50 Aydoğan, XX. Yüzyıl Amasya Tarihi ve İnanç Coğrafyası, 28.